تعمیر پمپ دنده ای هیدرولیکی؛ راهنمای کامل عیب‌یابی و سرویس 

تعمیر پمپ دنده ای یکی از اقدامات مهم برای حفظ عملکرد و افزایش عمر پمپ‌های دنده‌ای است. این پمپ‌ها که از رایج‌ترین انواع پمپ‌های هیدرولیکی در صنایع مختلف هستند، به دلیل طراحی ساده، طول عمر مناسب و توانایی انتقال سیالات با ویسکوزیته‌های مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. با این حال، مانند هر تجهیز مکانیکی دیگر، پمپ دنده ای نیز در طول زمان دچار استهلاک و خرابی می‌شوند. در چنین شرایطی، تعمیر پمپ دنده ای توسط کارشناسان متخصص، نقش مهمی در بازگرداندن دستگاه به شرایط استاندارد و جلوگیری از خسارت‌های بیشتر در سیستم هیدرولیک دارد.

 

عوامل مؤثر بر خرابی پمپ‌های هیدرولیکی دنده‌ای

 
پمپ‌های دنده‌ای مانند سایر تجهیزات هیدرولیکی در طول زمان ممکن است دچار خرابی شوند. رایج‌ترین مشکلات آن شامل سایش یا شکستگی دندانه‌ها، انسداد مسیرهای داخلی و خرابی آب‌بندها است. همچنین به دلیل لقی بسیار کم اجزای داخلی، تمیزی روغن و فیلتراسیون مناسب اهمیت زیادی دارد؛ چرا که ورود ذرات خارجی باعث سایش سریع قطعات و کاهش عمر مفید پمپ می‌شود. از سوی دیگر، کاهش فشار ورودی می‌تواند پدیده کاویتاسیون ایجاد کند که با لرزش، صدا و فرسایش قطعات همراه است. از دلایل دیگر نیاز به تعمیر پمپ دنده ای، افزایش بیش از حد دما به دلیل نشتی داخلی، بارگذاری زیاد یا استفاده از روغن نامناسب است که باعث تغییر خواص سیال و کاهش عمر آب‌بندها می‌شود. به همین دلیل انجام بازرسی‌های منظم، کنترل کیفیت و سطح روغن و پایش دمای کاری، بهترین روش برای افزایش طول عمر و کارایی پمپ‌های دنده‌ای است.
 

5 علت اصلی خرابی پمپ دنده ای بصورت خلاصه :

 
  • سایش یا شکستگی دندانه‌ها: تماس مداوم چرخ‌دنده‌ها باعث سایش تدریجی می‌شود. در شرایط بارگذاری سنگین یا روغن آلوده، احتمال شکستگی هم وجود دارد.
  • انسداد مسیرهای داخلی پمپ: ورود ذرات خارجی یا آلودگی به مجراهای عبور سیال باعث افزایش فشار موضعی و کاهش دبی می‌شود.
  • خرابی آب‌بندها و اورینگ‌ها: این قطعات نقش مهمی در جلوگیری از نشتی دارند. هرگونه آسیب به آن‌ها موجب افت فشار و آلودگی محیطی خواهد شد.
  • پدیده کاویتاسیون: کاهش فشار ورودی پمپ باعث تشکیل حباب‌های هوا و ایجاد فرسایش شدید در قطعات داخلی می‌شود. صدای غیرعادی و لرزش از نشانه‌های این پدیده است.
  • افزایش بیش از حد دما: اگر ویسکوزیته روغن مناسب نباشد یا بارگذاری بیش از حد رخ دهد، حرارت داخلی بالا رفته و قطعات تغییر ابعادی می‌دهند. این موضوع عمر پمپ را کاهش می‌دهد.
 
نکته مهم: بیشتر این خرابی‌ها با انجام سرویس منظم و فیلتراسیون صحیح روغن قابل پیشگیری هستند.

نشانه های خرابی پمپ دنده ای

 
قبل از آنکه پمپ به تعمیر اساسی نیاز پیدا کند، علائمی وجود دارد که نشان‌دهنده خرابی قریب‌الوقوع هستند:
 
  •  کاهش ناگهانی یا تدریجی دبی پمپ
  •  ایجاد صداهای غیرعادی یا لرزش شدید
  •  بالا رفتن دمای بدنه پمپ در حین کار
  •  نشت روغن از بدنه یا اتصالات
  •  نوسان فشار در سیستم هیدرولیک
 
شناخت این علائم و اقدام سریع برای  تعمیر پمپ دنده ای می‌تواند از هزینه‌های سنگین جلوگیری کند.

مراحل تعمیر پمپ‌های هیدرولیکی دنده‌ای

 
تعمیر پمپ‌های دنده‌ای یک فرآیند تخصصی و نیازمند دانش فنی، دقت و رعایت مسائل ایمنی است. برخی از عیوب رایج در این پمپ‌ها نشأت گرفته از وضعیت سامانه هیدرولیک مثل عدم وجود روغن کافی در مخزن، عدم فیلتراسیون مناسب و یا انسداد مسیرهای عبور سیال است. در حالیکه بسیاری از مشکلات رایج پمپ‌های دنده‌ای، مربوط به فرسودگی و تخریب قطعات داخلی پمپ است. کارشناسان شرکت پایا هیدرولیک جم با تشخیص علت خرابی و دمونتاژ کامل پمپ‌های دنده‌ای، وضعیت قطعات داخلی پمپ را بررسی می‌کنند. تمام قطعات پس از شستشو با حلال مناسب، از نظر وجود ترک، خوردگی و سایش ارزیابی می‌شوند. قطعات فرسوده با دقت کافی تعویض و یا در صورت امکان تعمیر می‌شوند. تمام قطعات مصرفی مثل اورینگ‌ها با نمونه‌های مشابه باکیفیت جایگزین می‌شوند. سپس فرآیند مونتاژ پمپ و روان‌کاری قطعات متحرک انجام می‌شود. اطمینان از صحت تلرانس‌ و لقی‌های بین قطعات بر اساس استانداردها، ضامن عملکرد مناسب پمپ خواهد بود. در نهایت، عملکرد پمپ از نظر قابلیت تأمین دبی و تحمل فشارهای کاری بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده ارزیابی شده و گواهینامه مربوط به پمپ صادر می‌شود.
 
 

7 مرحله تعمیر پمپ دنده‌ای بصورت خلاصه:

 
1. دمونتاژ کامل پمپ: پمپ باز شده و تمامی قطعات جدا می‌شوند.
2. شستشو و پاک‌سازی قطعات: اجزا با حلال مناسب تمیز می‌شوند تا هرگونه رسوب یا آلودگی برطرف شود.
3. بررسی قطعات داخلی: چرخ‌دنده‌ها، پوسته و قطعه هلالی‌شکل از نظر ترک، خوردگی و سایش ارزیابی می‌شوند.
4. تعویض یا بازسازی اجزای فرسوده: قطعات معیوب یا فرسوده جایگزین یا در صورت امکان تعمیر می‌شوند.
5. تعویض قطعات مصرفی: تمامی اورینگ‌ها، کاسه‌نمدها و آب‌بندها با نمونه‌های باکیفیت تعویض می‌گردند.
6. مونتاژ مجدد پمپ: پس از روان‌کاری، قطعات در جای خود نصب می‌شوند.
7. تنظیم لقی‌ها و تلرانس‌ها: بر اساس استاندارد سازنده تنظیمات انجام می‌شود تا عملکرد پمپ دقیق باشد.

آزمون عملکرد پمپ‌های دنده‌ای

 
مراحل تست پمپ دنده‌ای شامل پرکردن پمپ از روغن، آزمایش آن در سرعت‌های پایین، افزایش تدریجی فشار و بررسی میزان نشتی و نویز می‌شود. بنابراین میزان دبی پمپ در فشارهای گوناگون اندازه‌گیری و نمودار دبی بر حسب فشار کاری برای اطمینان از عملکرد صحیح پمپ رسم می‌شود. پیش از به‌کارگیری پمپ در سیستم‌های هیدرولیک، اطمینان از موقعیت مناسب آن در مدار هیدرولیک، کیفیت و حجم مطلوب روغن، هواگیری کامل سسیتم و نیز عدم انسداد خطوط عبور سیال ضروری است. همچنین نصب صحیح پمپ در مدار هیدرولیکی و کنترل همراستایی شافت موتور و پمپ برای جلوگیری از اتلاف توان و نیز انتخاب سرعت دوران مناسب برای پمپ (مطابق با پیشنهاد شرکت سازنده) حائز اهمیت است.  مراحل تست شامل موارد زیر است:
  • پر کردن پمپ با روغن هیدرولیک
  • راه‌اندازی در سرعت‌های پایین و افزایش تدریجی فشار
  • بررسی میزان نشتی و صدا در حین کار
  • اندازه‌گیری دبی در فشارهای مختلف
  • بررسی نمودار دبی–فشار برای اطمینان از صحت عملکرد

جدول 1، خلاصه‌ای از عیوب متداول پمپ‌های دنده‌ای و روش حل آن‌ها را بیان می‌کند.

نوع مشکل

علت احتمالی

روش حل

افت فشار یا دبی پمپ دنده‌ای

تغییر تلرانس‌های استاندارد بر اثر تخریب، سایش و فرسودگی قطعات داخلی مثل چرخ‌دنده‌ها، قطعه هلالی‌شکل و سطح داخلی بدنه پمپ

تعویض قطعات آسیب‌دیده با قطعات استاندارد و جدید

صدا و ارتعاش غیرعادی پمپ دنده‌ای

رخ دادن پدیده کاویتاسیون به‌دلیل کمبود روغن در سامانه هیدرولیک و نیز انسداد خط مکش سیال

بررسی سطح روغن در مخزن هیدرولیک، رفع گرفتگی مجراهای عبور روغن و فیلتراسون سیال هیدرولیکی برای جلوگیری از انسداد مجدد راهگاه‌ها

افزایش بیش از حد دمای پمپ دنده‌ای

اتلاف انرژی و تولید حرارت به‌دلیل افزایش نشتی داخلی پمپ، گرانروی نامناسب روغن هیدرولیک

آب‌بندی مجدد پمپ با تعمیر و تعویض قطعات داخلی فرسوده، تعویض سیال هیدرولیک با توجه به گرانروی پیشنهادی از طرف شرکت سازنده

نشتی خارجی روغن از بدنه پمپ دنده‌ای

خرابی کاسه نمد، اورینگ‌ها و واشرهای آب‌بندی، شل‌شدن پیچ‌های نگهدارنده، ترک خوردگی پوسته پمپ

تعویض تمامی قطعات مصرفی مثل آب‌بندها و اطمینان از محکم بودن تمام اتصالات از جمله پیچ‌ها

نوسان فشار

وجود هوا در سیستم هیدرولیک

هواگیری پمپ و سامانه هیدرولیک

ابزار و تجهیزات مورد نیاز در تعمیر پمپ دنده ای

 
 آچارهای دقیق برای باز و بسته‌کردن اتصالات
 ابزار اندازه‌گیری لقی و تلرانس (کولیس، میکرومتر)
 دستگاه شستشو با حلال
تجهیزات تست فشار و دبی
روغن هیدرولیک استاندارد با ویسکوزیته مناسب
 
 
 

راهکارهای نگهداری و پیشگیری از خرابی پمپ دنده‌ای

 
نگهداری صحیح و پیشگیری از خرابی پمپ دنده ای اهمیت زیادی در افزایش عمر مفید و بهبود عملکرد آن دارد. پیشگیری همواره ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از تعمیر است. برای این منظور باید از روغن هیدرولیک باکیفیت استفاده کرده و آن را به‌صورت دوره‌ای تعویض نمود. نصب فیلتر مناسب و کنترل میزان آلودگی روغن نیز نقش کلیدی در جلوگیری از ورود ذرات مضر به داخل پمپ دارد. علاوه بر این، پرهیز از کارکرد پمپ در شرایط کاویتاسیون، کنترل منظم سطح روغن مخزن و انجام بازدیدها و سرویس‌های دوره‌ای از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند از بروز خرابی‌های جدی در پمپ دنده ای جلوگیری کنند و هزینه‌های تعمیرات آتی را به حداقل برسانند.
 

خدمات تخصصی تعمیر پمپ دنده ای در شرکت پایا هیدرولیک جم

 
پمپ‌های دنده‌ای به دلیل کاربرد گسترده در صنایع، از اهمیت بالایی برخوردارند. خرابی این پمپ‌ها می‌تواند موجب توقف خطوط تولید یا خسارت‌های سنگین شود. به همین دلیل، انجام به‌موقع  تعمیر پمپ دنده ای توسط افراد متخصص، رعایت اصول نگهداری و استفاده از قطعات استاندارد اهمیت زیادی دارد.  شرکت دانش بنیان پایا هیدرولیک جم واقع در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با تکیه بر دانش فنی و تجهیزات مدرن، خدمات جامع در زمینه تعمیر، سرویس و تست پمپ‌های هیدرولیکی دنده‌ای ارائه می‌دهد. این شرکت آماده خدمت‌رسانی در زمینه‌های فروش، تعمیر و کالیبراسیون انواع پمپ‌ هیدرولیک است.
محصولات و خدمات
شیرهای هیدرولیک و پنوماتیک
  • شیرهای سروو
  • شیرهای پروپرشنال
  • شیرهای کنترل جهت
  • پمپ های دنده ای
  • پمپ های پیستونی
  • پمپ های پره ای یا تیغه ای
  • پمپ های پیچی
  • پمپ های کوماتسو