هیدرولیک و پنوماتیک

هیدرولیک و پنوماتیک در سیستم‌های مختلف صنعتی به کار برده می‌شوند. با وجود شباهت‌های زیادی که با هم دارند، سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک متفاوت نیز هستند. سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک 5 تفاوت اصلی با یکدیگر دارند که در ادامه‌ی مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.

همچنین ارائه خدمات تعمیر پمپ هیدرولیک به صورت کاملا تخصصی توسط مهندسین مجرب و با سابقه در شرکت پایا هیدرولیک انجام میپذیرد.

تفاوت‌های اصلی سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک

عنصر عامل

عنصر عامل در سیستم‌های هیدرولیک روغن هیدرولیک است. روغن هیدرولیک یک مایع تراکم ناپذیر است و دارای انواع مختلفی در صنعت است. با توجه به نوع کاربرد باید از مدل خاصی از آن استفاده کرد. در مقابل در سیستم‌های پنوماتیک عنصر عامل هوای فشرده است، این هوای فشرده به شکل یک نوع گاز است و گاز نیز دارای تراکم است. برخلاف مایع موجود در سیستم‌های پنوماتیک که تراکم ناپذیر است. در برخی از سیستم‌های پنوماتیک، به جای هوای فشرده شده از گازهای دیگری استفاده می‌شود.

 مدار باز یا مدار بسته

مدارهای موجود در سیستم‌های هیدرولیک دارای دو نوع مدار باز یا مدار بسته هستند. در سیستم‌های هیدرولیک یک تانک یا مخزن وجود دارد که روغن هیدرولیک در آن به مقدار معین نگهداری می‌شود. روغن موجود در مخزن به کمک پمپ‌های هیدرولیک تعبیه شده در سیستم، از مخزن مکش می‌شود و وارد سیستم می‌شود و پس از پایان کار دوباره به مخزن برمی‌گردد. به این صورت به شکل یک سیستم بسته است. اما در سیستم پنوماتیک، کمپرسورهایی وجود دارند که هوای محیط را مکش کرده و آن را متراکم و فشرده ساخته و وارد سیستم می‌کنند. هوای فشرده شده پس از پایان کار از مجراهای خروجی که در خود جک یا در شیرهای کنترل کننده تعبیه شده است به محیط تخلیه می‌شوند و وارد سیستم نمی‌شوند. به همین دلیل است که می‌گوییم سیستم پنوماتیک به صورت یک سیستم مدار باز یا سیکل باز است.

محدوده فشار کاری

از پارامترهای مهم در سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک پارامتر «فشار کاری» سیستم است که معمولاً هم برحسب bar (1bar=100 Kpa)  سنجیده می‌شود. سیستم‌های پنوماتیک در رنج فشارهای کاری پایین‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. سیستم‌های پنوماتیک برای فشارهای کاری تا حدود ۱۶bar مناسب هستند و عملکرد قابل قبولی دارند. فشار کاری در سیستم‌های هیدرولیک، بسیار بالاتر از سیستم‌های پنوماتیک است و بین ۵۰bar  تا ۳۰۰ bar است.

موقعیت دقیق عملگرها

عملگرهای نهایی در سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک همان جک‌ها و موتورهای هیدرولیک یا پنوماتیکی هستند. این عملگرها به توان هیدرولیک و پنوماتیک وابسته هستند و با توجه به آن در سیستم فعال هستند. در یک دستگاه بالابر هیدرولیک، عملگر سیستم همان جک هیدرولیک است که به کابین متصل می‌شود و باعث به حرکت درآمدن کابین می‌شود. در دستگاه پرس نیز که با سیستم پنوماتیک عمل می‌کند، عملگر سیستم، جک‌های پنوماتیکی هستند که قالب را حرکت می‌دهند و باعث شکل‌دهی و انجام عملیات پرس می‌شوند.

استفاده در صنایع بهداشتی و نداشتن آلودگی

همان‌طور که اشاره کردیم سیستم‌های پنوماتیک با استفاده از هوای فشرده‌ای که در فضا وجود دارد کار می‌کنند و هیچ‌گونه آلودگی برای محیط به همراه نمی‌آورند. به همین دلیل است که در صنایعی که تمیز بودن اهمیت ویژه‌ای دارد استفاده از سیستم‌های پنوماتیک بسیار رایج‌تر است. ازجمله این صنایع که سیستم‌های پنوماتیک در آن نقش اساسی دارد می‌توان به صنایع غذایی و بهداشتی اشاره کرد در این دسته از صنایع اغلب از سیستم‌های پنوماتیک استفاده می‌شود. در صورت استفاده از سیستم‌های هیدرولیک احتمال بروز آلودگی محیط بسیار شدید است. در سیستم‌های هیدرولیک احتمال نشت هرگونه روغن از لوله و اتصالات بسیار زیاد است. به همین دلیل در صنایعی که تمیز بودن و بهداشت در آن‌ها حرف اول را می‌زند، استفاده از سیستم‌های هیدرولیک منسوخ نیست.

 نتیجه‌گیری

سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک ازجمله مهم‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌ها در صنعت هستند و در تمام صنایع کاربرد دارند. سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک در ماهیت کلی مشابه یکدیگر هستند اما در عمل تفاوت‌هایی دارند که باعث ایجاد وجه تمایز بین این دو سیستم در صنعت می‌شود. قبل از اقدام به استفاده از هر کدام از این سیستم‌ها در صنعت حتماً مزایا و معایب هر کدام را بشناسید.

بیشتر بخوانید.